Ürün, planlamadan tüketime kadar ki her aşamada maliyet üretir.

Üretimde yaptığınız, hammadde temini, hammaddenin işlenmesi, ambalajlama, nakliye gibi tüm harcamalarınızı ürün maliyetine eklersiniz. Bu maliyete varsa işyeri kiranız, personelinize ödediğiniz maaş, sigorta, yemek ve stopaj giderleriniz, elektrik ve su faturalarınız, ayrıca doğal olarak ödediğiniz vergiler de maliyet olarak ürün fiyatına eklenir. Bu harcamalar rutin olarak üretim devam ettiği sürece yapacağınız masraflardır ve bu masraflar ürün için birer maliyettir.

Birde bu maliyetlere sessizce sızan bir harcama daha vardır; Reklam ! Eğer ürününüzü tüketiciye daha hızlı ve daha kolay satmak istiyorsanız bunun en iyi yolu tanıtımdır ve tanıtım yani reklam da bir masraftır ve tarafınızdan sessizce belki de siz bile farkına varmadan ürün maliyetine ilave edilecektir. Bir Televizyon yada radyo reklamı, bir afiş, dergi ilanı yada broşür pahalı ancak verimli birer pazarlama aracıdır ve aynı zamanda periyodik olarak tekrarlanması zorunlu yani masrafı sürekli yenilenen bir harcamadır; tıpkı daha önce saydığımız üretim harcamaları gibi.

Bu masrafların dışında maliyet olarak sınıflandırdığınız bir harcamanız daha var; Tasarım ! Pazarlamada tanıtımın verimliliği tartışılmazsa tanıtımın en temel uygulaması olan tasarımın önemini de tartışamayız. Zira hemen her tanıtım uygulaması tasarımın birer sonucudur. Tasarım yoksa basın ilanı olmaz, ambalaj, etiket, afiş veya broşür olmaz, tabela, internet sitesi ve hatta markanızın logosu bile olmaz. Günümüz dünyasında, eğer bunlar olmadan siz ürününüzü satabiliyorsanız imkansızı başarıyorsunuz demektir ve benim bu yeteneğe sahip insanlara hiçbir sözüm olamaz.

15 yıllık meslek hayatım boyunca bu güne kadar tasarıma harcadığı paraya arkasını dönüp bakmadan giden, çok az firma sahibi tanıyorum. Oysa çalıştıklarımın hemen hepsi tasarımın nimetlerinden kısa zamanda faydalandıktan sonra geri gelip daha kapsamlı projeleri hemde biran önce hayata geçirmek için üst üste taleplerde bulunmuşlardır. Ama bu talepler beraberinde tasarım maliyetleri üzerine yoğun pazarlık baskısı da kurmuştur. Birçok firmanın tasarım harcamalarını üretim maliyetine eklediğini biliyorum veya duyuyorum. Bu davranış bana, 1999 yılındaki Marmara depremlerinden sonra devletin masraflarını karşılamak adına yürürlüğe koyduğu; Deprem Vergisi’ ni aklıma getiriyor. Masraflar fazlasıyla karşılandı ama vergi hala yürürlükte. Yani, ürününüz için yaptırdığınız ambalaj tasarımına verdiğiniz bedeli ürün maliyetine eklediniz, ve bu üründen örneğin bin adet sattınız ve tasarım bedeli maliyet olarak sıfıra düştü, tüketici ürün ambalajı için yapılan masrafı ödemiş oldu. Eklenen bu tasarım maliyetleri masrafını çıkardıktan sonra ürün satış fiyatlarından düşüldü mü? Hiç Sanmıyorum!

Tasarım her zaman uzun yıllar size ve pazarınıza hizmet edecek bir tanıtım mecrasıdır. Ambalaj yada etiket tasarımınızı her ay hatta her yıl değiştirmezsiniz. Broşürünüzde de aşağı yukarı durum böyledir, en fazla yeni bir ürün ekler yada çıkarırsınız. Ajans veya tasarımcınız da bu tip bir uygulamada sizden tasarım ücreti değil belki cüzi bir uygulama bedeli talep eder. Eğer gerçekten ürün ve markanıza yakışır, pazarınızı güçlendirecek, satışınızı hızlandıracak profesyonel bir tasarıma sahip olduysanız, uzun yıllar hatta belki de bir kaç nesil boyunca aynı ürüne böyle bir harcamayı tekrar yapmayacaksınız demektir.

Tasarımınız, sürekli alınan bir hammadde değildir, maaşı, sigortası, stopajı ve nakliyesi yoktur. Elektrik ve su tüketmez. Tasarım bedeline ödediğiniz vergiyi gider gösterirsiniz, ambalajınız, etiketiniz, broşür veya dergi ilanınız defalarca tekrar ve tekrar basılır ama tasarımınız değişmez. Türkiye ve dünyada değişmeden, 10 yıl, 20 yıl ve hatta 50 yıldır insanlara aynı ambalaj tasarımı ile sunulan o kadar çok marka sayabilirim ki okumaya bile üşenirsiniz. Eğer ürününüz sizi tatmin edecek kadar satıyorsa tasarımınızı değiştirmezsiniz. Bir başka açıdan tasarım iyi bir yatırımdır.

Uzun yıllar alıcısı ile buluşmuş bir ürünün tasarımı maliyetinin yüzlerce katı değer kazanmıştır ve markanız kadar olmasa da ondan sonra gözle görülür en kıymetli yatırımınız size ait bir tasarım olmuştur. Birçok meşrubat etiketinin Coca-cola’ ya benzemesi bir tesadüf değil değerli olanı taklit etmedir.

Sonuç olarak; Yinelenmeyen bir harcama maliyet değildir.