Polaroid fotoğraf makineleri bir zamanlar hemen hemen her evde vardı. Bir zaman sonra, yavaş yavaş dijitale yenildi ve tavanarasına, bir dolabın köşesine terkediliverdi. Yine de lunaparklarda, plajlarda, gece gezmelerinde elinde eski bir Polaroid ile "Fotoğraf ister misiniz?" diye soran insanlar görürdük. Şimdi onlar da kalmadı. Hepimizin elinde bir akıllı telefon, her telefonda bir instagram...

Polaroid fotoğraf makinasini 1945'de Edwin Land icat etmiştir. Makinanın içindeki küçük bir fotoğraf laboratuvarı, bir dakikadan daha kısa bir sürede siyah beyaz fotoğraf baskısı yapabiliyordu. Renkli fotoğraf çekebilen ilk Polaroid fotoğraf makinası 1963'te yapıldı. Bugün Polaroid fotoğraf makineleri birkaç saniye içinde fotoğraf çıkarabiliyor.

Yıl 1943, Amerika. Üç yaşındaki Jennifer sabırsızlıkla babasına sorar; "Çektiğim fotoğrafı neden hemen şimdi göremiyorum?" Ne babalar var ki, kızının sabırsızlığı üzerine Polaroid'i icat etmiş. Edwin Land, kızının derdine derman olmuş ve anında görüntü veren, banyopolaroidgerektirmeyen, sabır sınavının en ala kopyası olan şipşak fotoğraf makinesini, Polaroid efsanesini üretmiş. 

 

İcadın geliştirilmesi ve kusursuz biçimde çalışır hale getirilmesi dört yıl sürmüş. Land 21 Şubat 1947'de Polaroid'i Amerikan Optik Cemiyeti'ne tanıtmış ve 26 Kasım 1948'de şipşak efsanesi piyasada yerini almış. Polaroid fotoğrafçılık dünyasına arz-ı endam edişinin ilk yılında tam tamına 5 milyon dolarlık satış yapmış.

 

Polaroid geliştirilmeye devam etmiş. Çıkışını sepya ile yapan efsanede uygulanan illk yenilik siyah-beyaz baskı seçeneği olmuş ve 1963'te renkli baskı devreye girmiş. En sık rastlanan SX-70 modelli Polaroid makine ise, kullanıcıların çektikleri fotoğrafların gün ışığında renklenişini bizzat gözlemleyebildikleri büyüleyici teknoloji ile 1972'de satışa açılmış.

 

Türkiye'deki fotoğraf meraklılarının Polaroid ile tanışmaları biraz zaman almış. Bir süre Almanya'da yaşayan bir tanıdığın getirdiği Polaroid fotoğraf makinesi ve filmlerle idare edilmiş. Ürünün Türkiye'de de satışa sunulması 1985'i bulmuş ve dağıtım Darfilm firması tarafından üstlenilmiş. Dörtlü vesikalıkların ülkede yaygınlaşması ile Polaroid gündelik hayata giriş yapmış ve  tüketimde zirveye ulaşmış.


Aslında şipşak fotoğraf makineleri, zamanında sadece Polaroid tarafından üretilmiyormuş. Fuji gibi esaslı bir rakibi olmasına rağmen (ki Polaroid'e kıyasla daha kaliteli sonuçlar verdiğine dair söylentiler de yok değil), teknolojinin icat ettiği ve efsaneyi insanlarla buluşturduğu için tüm şipşak makineler Polaroid olarak bellenmiş. Hani mendil yerine "Selpak" diyoruz ya, aynı hesap...
 

Hikayenin sonu pek iç açıcı değil. Polaroid 2008'e kadar dijitale direnmiş. Ancak mağlubiyeti kabul edip iflasını açıklamış; tüm Polaroid makinelerin ve filmlerin üretimini durdurmuş. Şimdilerde dijital, kendinden yazıcılı, rengarenk yeni cicilerle sahnede olsa da eski havasından eser kalmamış gibi görünüyor.Yine de, ilerleyen satırlarda bahsedeceğimiz gibi, analog Polaroid sevdasını sürdürebilmenin alternatif yolları var.
 

Polaroid nasıl oluyor da şipşak fotoğraf basabiliyor?

Gelelim efsanenin çalışma prensiplerine. Polaroid gizemli bir kutu. Bir fotoğraf makinesi olmasının yanı sıra, bu heyulanın içinde bir polaroidfotoğraf stüdyosu ya da bir çeşit fotoğraf laboratuarı, bir karanlık oda gizli. Peki bunca teknoloji, bu gizemli kutunun içine nasıl sığdırılmış?
 

Polaroid makineler dışarıdan bakıldığında, herhangi bir kompakt analog fotoğraf makinesinden çok da farklı görünmezler. Biraz iridirler, o kadar. Gövde yapısı, obtüratör, objektif, vizör ve deklanşör diğer makinelere çok benzer yapıdadır. Polaroid'in alamet-i farikası içinde saklıdır.


Boyut olarak irice olmasının sebebi, arka kısımdaki özel kasetli film bandının içine sığabileceği hazneden kaynaklanır. Özel kasetli film bandı biri negatif, biri pozitif olacak şekilde kağıt bir şerit halinde tasarlanmıştır. Fotoğraf çekildikten, yani deklanşöre basıldıktan sonra, makinenin kenarından negatif ve pozitif kağıtların ucunun çekilmesi sonucunda, negatif kağıt makinenin içindeki bir merdane etrafında döner ve pozitif kağıtla yüzyüze gelir. İşte can alıcı nokta: Kağıt üzerinde incecik bir poşet içinde banyo edici kimyasal madde bulunur. Kağıt makineden dışarı çıkarken geçtiği iki merdane arasında bu poşet patlar ve içindeki kimyasal kağıt üzerinde işe koyulur. Yani negatif görüntü pozitife dönüştürülür. Kağıt çıktığında, o meşhur sallama hareketi yapılır ve bir bakarsınız ki fotoğraf olmuş!

Eskimiş, Yanmış Polaroid Fotoğraf, İp, Mandal, Duvar, Ateş vektörel görsellerini ücretsiz, üyeliksiz indirebilirsiniz.